Xanthos - Kınık

Xanthos (Kınık), Kaş'a 45 km. mesafede, Kınık beldesindedir. Eşen Çayı'nın doğu kıyısında kurulmuş Lykia bölgesinin en büyük dini ve idari merkezi olarak nitelenmektedir. Kentin akropolisinden elde edilen yüzey buluntuları, yerleşme tarihinin M.Ö. 8. yüzyıla kadar uzandığını ortaya koymaktadır. M.Ö. 545'deki Pers işgali sırasında, Harpagos'a karşı sonuna kadar direnen Xanthos kent halkı, tüm Lykia'ya örnek olmuştur. Ancak Xanthos'lular işgali engelleyememişlerdir.
Antik kentte Büyük İskender'in fethinden sonra Seleukosların ve Roma'nın egemenliği yaşanmıştır. Xanthos M.Ö. 168'de Lykia Birliği'nin lideri olmuştur. Kentin asıl gelişimi de Roma dönemlerinde gerçekleşmiştir. M.Ö. 42'de Roma'daki iç savaşlar sırasında Brutus'un yıkıma uğrattığı kent hemen yeniden kurulmuştur. M.Ö. 43'de Pamphylia ile birlikte imparatorluk eyaleti olur. İmparator Neron zamanında kısa bir süre bağımsızlığını kazanmıştır. 73-74'te ise yeniden Lykia-Pamphylia sınırken içerisine alınmıştır. Bizans dönemi'nde surlar onarılır ve tepenin doruğuna bir manastır yapılmıştır. Hırıstiyanlık döneminde Piskoposluk haline getirilen kent 7. yüzyılın sonundan 10. yüzyılın başına değin Arap akınlarıyla sarsılmıştır.
Xanthos kent surları Roma ve Bizans dönemlerinde onarılarak çeşitli ilavelerle güçlendirilmiştir. Güneyde, M.Ö. 2. yüzyıla ait kapı yer alır. Bu kapının arkasında İmparator Vespasianus'a ait dor düzenli Zafer Kemeri görülür. Güneybatıda kentin ilk kurulduğu yer olan Lykia akropolü vardır. Artemis'e ait olduğu düşünülen bir tapınağın kalıntıları ile bir Bizans kilisesi akropolde bulunur. Kuzeydeki Roma dönemi akropolisinde ise görkemli bir manastır dikkati çeker. Tiyatro, Roma dönemine aittir ve 2. yüzyıla tarihlenir.
Xanthos antik kentteki ilk araştırmalar 1838'de İngiliz Charles Fellows tarafından yapılmıştır ve ne yazık ki görkemli mezar anıtları, Nereidler Anıtı, Harpyler Anıtı, Payava Lahdi, Aslanlı Mezar İngiltere'deki British Museum'a kaçırılmıştır.